Αυλαία

Δεν χρειάζεται να είναι κανείς ειδικός για να καταλάβει πως το να είσαι και σκηνοθέτης και ηθοποιός είναι κάτι που συντονίζεται δύσκολα αν επιδιώκεις, βεβαίως, την αρτιότητα και την ισορροπία μιας θεατρικής παράστασης. Στο πρόσωπο του Λευτέρη Βογιατζή, όμως, πιστεύω πως οι δύο τούτες ιδιότητες είχαν βρει το ιδανικό εκμαγείο τους. Ωστόσο, από το 1982 που λειτούργησε η ΣΚΗΝΗ -η εταιρία θεάτρου που ίδρυσε ο ίδιος σε συνεργασία με άλλους έξι ηθοποιούς την προηγούμενη χρονιά- η ιδιότητα του σκηνοθέτη βάρυνε περισσότερο.  "Δεν είχα κανέναν λόγο να σκηνοθετήσω. Έγινε εκ των ενόντων. Είχαμε σκεφτεί κάποιον άλλον για τη Σκηνή. Μετά είπαμε, όμως, πώς θα μας σκηνοθετήσει κάποιος που δεν μας ξέρει; Κάπως έτσι έγινε κι έπεσα στα βαθιά. Αναγκάστηκα, δηλαδή, να δεχτώ κάτι που συνέβαινε. Από τότε είχα τον εαυτό μου ως ηθοποιό σε δεύτερη μοίρα, παρότι υπήρχαν στιγμές που απελευθερωνόταν ο ηθοποιός κι είχε κάποιες καλές στιγμές." 

Γιατί, όμως, εγώ θυμάμαι μία από τις άλλες; Ήταν στην "Αντιγόνη" του Σοφοκλή, την πρώτη του σκηνοθετική ενασχόληση με την αρχαία τραγωδία.  Ήμουν εκεί όταν η πιο πολυαναμενόμενη παράσταση της χρονιάς έριχνε την αυλαία στο Φεστιβάλ Επιδαύρου το καλοκαίρι του 2006 και λίγο αργότερα, έγραψα σ' ένα σχετικό άρθρο μου στην τοπική εφημερίδα πως ήταν  "ανέτοιμος  υποκριτικά για τον ρόλο του Κρέοντα". Μα δεν ήταν μια τόσο απλή διαπίστωση διότι στη σκηνή όπου ο Βασιλιάς Κρέοντας θρηνεί τον νεκρό γιο του "ο  Λευτέρης Βογιατζής  δίνει ωστόσο τον  πιο συγκλονιστικό σπαραγμό του – κορυφαία σκηνή του έργου που χαράζεται στη μνήμη."  Δεν ξέρω πως συνδυάζεται αυτό το "ανέτοιμος υποκριτικά" με τον συγκλονιστικό σπαραγμό του ρόλου του, ξέρω όμως ότι ο Λευτέρης Βογιατζής  τολμούσε να συνταιριάζει τα αταίριαστα κι αυτό, βλέπετε, απαιτεί τεράστιο ψυχικό μόχθο. Αυτός ήταν, τελικά - ο άνθρωπος του (θεατρικού) μόχθου.

Ήταν όμως, κατά κοινή ομολογία εκείνων που τον είχαν γνωρίσει από κοντά, και τελειομανής. "Η τελειομανία είναι συχνά κάτι στείρο. Γι’ αυτό δεν είναι σωστή λέξη γι’ ανθρώπους που πραγματικά επιθυμούν να προχωρήσουν. Αλλά έχει όντως αρχίσει να καταντάει κάτι αρνητικό, ενώ είναι θετικότατο." Κάποια στιγμή, βέβαια, αρνήθηκε την προσήλωσή του  στην απόδοση της λεπτομέρειας αλλά το αποτέλεσμα πάντοτε τον διέψευδε με τους πιο περίεργους τρόπους. Για την Αντιγόνη του, έγραψα τότε: "Όλα λειτούργησαν προς τέρψιν του κοινού. Πάντα σε εγρήγορση, ο Λευτέρης Βογιατζής σχεδιάζει να συμπεριλάβει  κι άλλα, ιδιαίτερα στοιχεία στην παράσταση που θα επαναληφθεί και του χρόνου. Το μόνο στοιχείο όμως που του ξέφυγε από το πλάνο και συμμετείχε  αυθαίρετα  στην φετινή παράσταση ήταν ένας κούκος. Έκρωζε  ρυθμικά στην εισαγωγή, προμηνύοντας το αποτέλεσμα - η παράσταση αυτή του Λευτέρη Βογιατζή και των συνεργατών του  ήταν  πράγματι ένας κούκος που έφερε την άνοιξη στην ορχήστρα της αρχαίας Επιδαύρου και στις αρχαιοπρεπείς ερμηνείες."

Αυτό και μία εντελώς sui generis, έμψυχη λάμψη.

Σημείωση: Η φωτογραφία ανήκει στον Γιώργο Τριανταφύλλου και είναι από τον "Αμφιτρύωνα" του Μολιέρου που ανέβασε ο Λ.Β. το καλοκαίρι 2012 στο Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου από το Εθνικό Θέατρο. Απεικονίζει το ανέμισμα της αυλαίας όταν έπεφτε...