Η πραγματική ευτυχία είναι εκείνη που
συνειδητοποιούμε μόνον όταν
την απολαμβάνουμε.

"τα χρόνια" (Πάπυρος, 2009, μτφρ. Ρίτα Κολαΐτη) θα μπορούσε να είναι μία σχολαστική ανασκόπηση της ιστορίας της Γαλλίας καθώς το βιβλίο περιδιαβαίνει τα τελευταία 68 χρόνια της χώρας: από το 1940 -ημερομηνία γέννησης της συγγραφέως- έως και το 2008 -ημερομηνία έκδοσης του βιβλίου στην Γαλλία. Από την μεταπολεμική Γαλλία και την απώλεια των αποικειών της -της Αλγερίας και της Ινδοκίνας- μέχρι τον Μάη του '68 και τους επιγόνους του - τον Μάη του '86 και τις αναταραχές στα προάστεια του Παρισιού. Οι εκλογές καταγράφονται έντονα. Ο Μιτεράν, ο Λεπέν, ο Σιράκ, ο Σαρκοζί. Η ανερχόμενη τάξη των νεόπλουτων αστών. Η φετβά εναντίον του Σαλμάν Ρουσντί, οι Άραβες της Γαλλίας, οι άστεγοι, οι επαίτες και οι μετανάστες - γεγονότα που λες κι έχουν καταγραφεί μόλις χθες. Είναι πράγματι αξιοσημείωτο το πως η αφήγηση ξεκινά από τον προσωπικό μικρόκοσμο της Αννύ Ερνώ κι εξελίσσεται σε κάτι πιο οικουμενικό - σ' έναν ατέρμονο προβληματισμό για την κοινωνική ανισότητα, την κινητικότητα των τάξεων, την πολιτική, την εξέλιξη της τεχνολογίας, τον μοντερνισμό, την εργασιακή ανασφάλεια, τον καταναλωτισμό, την ταχύτητα που επιβάλλει με την έλευσή του ο νέος αιώνας - συνθήκες που αναπόφευκτα την οδηγούν να βιώσει το χάσμα των γενεών και εκείνο το κενό που δημιουργείται ανάμεσα στην βιολογική ηλικία και την ηλικία που νιώθει η ψυχή.

Ωστόσο, "τα χρόνια" είναι μία πολύ ιδιότυπη βιογραφία κι αυτό διότι η συγγραφέας αποφεύγει την μυθοπλασία - υλικό της έχει μόνο τα προσωπικά της βιώματα κι οτιδήποτε αντλεί από τις αισθήσεις και τα συναισθήματά της. Χρησιμοποιεί κάποιο μικροαντικείμενο, φωτογραφία ή κάθε τι άλλο που την κάνει να ονειρεύεται όπως τα βιβλία, ο κινηματογράφος και η μουσική για να μιλήσει με απλό και αμείλικτο τρόπο για την οικογένειά της και το περίκλειστο περιβάλλον που μεγάλωσε, για την φοιτητική ζωή και την ενηλικίωση, το γάμο και τα παιδιά της, το διαζύγιο, τον θάνατο των γονιών της, την εμμηνόπαυση, τον καρκίνο στο στήθος της και το θαυμαστό εκείνο γύρισμα της τύχης που της πρόσφερε την ευκαιρία να νικήσει τον θάνατο μέσα από την αγάπη και τον ερωτισμό.

Ομολογώ πως με γοήτευσε η πληρότητα που εκπέμπει η συγγραφέας στο εξώφυλλο. Πολύ περισσότερο όμως το εντελώς προσωπικό ύφος της γραφής της - αποσπασματικό, με σταθερή αλλά σταδιακή μείωση του ρυθμού που συμβαδίζει με την έλευση της ηλικίας και το πέρασμα στην ωριμότητα και τριτοπρόσωπη αφήγηση που δηλώνει αποστασιοποίηση. Η Αννύ Ερνώ δεν νοσταλγεί, δεν αναπολεί. Μας λέει με ρεαλιστικό τρόπο ότι "το παρελθόν έχει φύγει οριστικά και το μέλλον θα 'ρθει, αυτό είναι όλο" και δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω μαζί της. Δεν ωφελεί να μηρυκάζει κανείς το παρελθόν - έτσι δεν είναι; Άλλωστε, τα δύο άκρα της ύπαρξής μας -η γέννηση και ο θάνατος- είναι δεδομένα. Το ενδιάμεσο διάστημα είναι εκείνο που μπορούμε να ορίσουμε σύμφωνα με τα θέλω και τα πιστεύω μας. Ίσως όχι όλες τις φορές όμως πάντοτε υπάρχει το περιθώριο της επιλογής.

Και η Αννύ Ερνώ επιλέγει να μιλά για τα συναισθήματά της με στιλπνό και λεπταίσθητο τρόπο. Οι λέξεις της απογυμνωμένες από κάθε φιοριτούρα δεν συγκαλύπτουν τίποτα. Αντίθετα, αποκαλύπτουν ακόμη κι εκείνες τις ιδιαιτέρως ευαίσθητες ιδιωτικές στιγμές της, όπως είναι η άμβλωση που έκανε σε μικρή ηλικία. Γι' αυτήν την τόλμη της, άλλωστε, της έχουν αποδώσει τον χαρακτηρισμό impudeur, δλδ αναίσχυντη. Πόσο αναίσχυντη όμως στ' αλήθεια είναι μία συγγραφέας που μας εμπιστεύεται τις μύχιες μνήμες και τους φόβους της; Που υπερασπίζεται τη Γυναίκα και την θέση της; που υποστηρίζει την ισότητα μέσα απο την διαφορετικότητα;

Από τούτο το βιβλίο δεν θα κρατήσω μόνο την ευθύτητα και την "τολμηρότητά" της. Ούτε τον όμορφο τρόπο που αποδίδει το ιδιωτικό μέσα από το συλλογικό. Υπάρχει και κάτι άλλο - η αιχμηρή διαπίστωση ότι όσο κι αν προοδεύσουμε, πάντοτε θα έχουμε "... ανάγκη το λυρισμό και τη συγκίνηση, το κόκκινο τριαντάφυλλο..."

Μικρό βιογραφικό: Η Αννύ Ερνώ γεννήθηκε στη Lillebonne της Νορμανδίας το 1940. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο της Ρουέν. Εργάστηκε ως καθηγήτρια στη μέση εκπαίδευση και στο Centre national d' enseignement a distance (Cned). Το 1974 κυκλοφόρησε το πρώτο της μυθιστόρημα Les armoires vides. Το βιβλίο της L' occupation μεταφέρθηκε το 2002 στο κινηματογράφο με τον τίτλο L' autre. Τα χρόνια είναι το τελευταίο της βιβλίο, για το οποίο τιμήθηκε με τα βραβεία Μarguerite Duras (2008) και Francois Mauriac (2008). Τα έργα της διδάσκονται στο γαλλικό σχολείο ως σύγχρονη κλασική λογοτεχνία.