Κουτιά, Μονοπάτια

&

Τα Φώτα της Ράμπας

Ένα από τα θεμελιώδη ζητούμενα της εκπαίδευσης (και της Παιδείας, γενικότερα) είναι η κριτική σκέψη. Συμπληρωματική της, αν και όχι απαραίτητα, η δημιουργική σκέψη. Για την δεύτερη, στην εκπαίδευση έχουμε τον, πασίγνωστο πλέον, όρο out-of-the-box. Δλδ, οι εκπαιδευτικοί να διδάσκουμε χωρίς να ακολουθούμε έναν σταθερά συμβατικό τρόπο (Μην ακολουθείτε τα coursebooks, μας έλεγαν στα σεμινάρια του Βρετανικού Συμβουλίου) με σκοπό τα παιδιά να μάθουν να σκέφτονται αντίστοιχα, δλδ με ευρύτητα, ελεύθερα, διαφορετικά, αντισυμβατικά. Όλες αυτές οι έννοιες είναι βέβαια οικείες σε εμάς τους ενηλίκους αλλά στα ίδια τα μικρά παιδιά (τα οποία, ούτως ή άλλως, δεν έχουν στεγανά, δεν έχουν ένα δομημένο, περιοριστικό, πλαίσιο σκέψης)  η συγκεκριμένη έκφραση δεν βγάζει νόημα. Τι είναι αυτό το κουτί;! Τί μου λέει τώρα;  θα αναρωτιέται ένα παιδί του δημοτικού σχολείου όταν ακούει να του λένε: Ας σκεφτούμε τώρα έξω από το κουτί! Κι αυτό είναι κάτι που ακούγεται συχνά στις σχολικές τάξεις . 

Αυτό ήταν το πρώτο που μου ήρθε στο νου παρακολουθώντας το Ρηξικέλευθο – την πρώτη από μία σειρά εκδηλώσεων του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών όπου ο καθηγητής Στάθης Καλύβας διερευνά τα όρια της δημιουργικότητας και της καινοτομίας στην επιστήμη, την τέχνη και το επιχειρείν. Μαζί του συμπράττουν δύο, διαφορετικά κάθε φορά, άτομα που έχουν διακριθεί σε αυτούς τους τομείς. 

Στην πρώτη συνάντηση, που διεξήχθη στις 27.01.2024, οι δύο προσκεκλημένοι του κυρίου καθηγητή ήταν μία οινολόγος-οινοποιός κι ένας αρχιτέκτονας οι οποίοι αφηγήθηκαν την προσωπική πορεία τους μέχρι σήμερα. Aκούγεται τετριμμένο και μονοσήμαντο. Ωστόσο, οι αφηγήσεις της Χλόης Χατζηβαρίτη και του Διονύση Σοτοβίκη περικλείουν, εκτός από τα δύσκολα πρακτικά-πραγματολογικά στοιχεία, και συναίσθημα και χιούμορ και ορισμένες δομικές λειτουργικές προδιαγραφές που αμβλύνουν ίσως, νοηματοδοτούν όμως σίγουρα, αυτό που αποκαλούμε, και είναι πράγματι, νέο/διαφορετικό/καινοτόμο/πρωτοποριακό. Όπως, πχ, πως είναι κάτι απλό, όχι όμως απλοϊκό ή απλουστευτικό. Δεν καταργεί το παρελθόν και τους θεσμούς αλλά τα αξιοποιεί. Δεν είναι άτεγκτα τελειομανές, αλλά ενσωματώνει και αξιοποιεί την κάθε ατέλεια. Σε αυτό το σημείο, μου άρεσε ιδιαίτερα η διευκρίνηση του κ. Καλύβα, πως η ατέλεια ως αποτέλεσμα τύχης, αδιαφορίας ή αμέλειας είναι διαφορετική από εκείνη που προκύπτει κατά λάθος μέσα από μια συνειδητοποιημένη και ουσιαστική διαδικασία. Το πρώτο, σκέφτομαι, είναι τσαπατσουλιά και κακές δεξιότητες ενώ το δεύτερο, εάν διατηρηθεί από επιλογή, είναι συστατικό της Τέχνης.  

Η σκηνοθεσία της εκδήλωσης είναι επίσης πολύ ενδιαφέρουσα και πρωτότυπη καθώς η Νατάσα Τριανταφύλλη ενσωματώνει και τον νεαρό μουσικό Δανιήλ Κολανιάν σε μια μίνιμαλ σκηνική παράσταση, εκτός της πιανιστικής του. Έτσι, το όλο υποβλητικό, ζωντανό κάδρο (με τις στάσεις/αφηγήσεις των συνομιλητών του πάνελ, την αλλαγή θέσεών τους και τον φωτισμό ο οποίος στις επόμενες συναντήσεις "συμμετέχει" πολύ περισσότερο με διαφορετικά χρώματα και την εναλλαγή τους σε ένταση κι αποχρώσεις), κρατούσε τους θεατές σε εγρήγορση.

Θα έλεγα πως η εκδήλωση ήταν μία εξαιρετική performance μικτής τεχνικής, ωστόσο είναι κάτι πολύ πιο ουσιαστικό και πολυσήμαντο διότι, παράλληλα με τις αφηγήσεις των κοινοτοπιών, οι δύο συνομιλητές προσδιόριζαν με έμμεσο τρόπο τα διάφορα "κουτιά" απ' όπου χρειάστηκε να βγουν – την οικογένεια με τις επιβολές της, την εγκύκλια εκπαίδευση και τις σταθερές κατευθύνσεις της, τον εργασιακό στίβο με τις πιεστικές προδιαγραφές του, τις διαπροσωπικές σχέσεις με τις προσδοκίες, τις απαιτήσεις και τις ματαιώσεις τους. Κι αυτό για να μπορέσουν, στη συνέχεια, να βαδίσουν εκτός της πεπατημένης· με άλλα λόγια, να κάνουν κάτι ρηξικέλευθο όπως πράγματι είναι οι επαγγελματικές δραστηριότητές τους.  

Το ίδιο μοτίβο αναδεικνύεται και στην δεύτερη συνομιλία που διεξήχθη στις 31 Μαΐου. Συνομιλητές του οικοδεσπότη της εκδήλωσης αυτή τη φορά ήταν η αρχαιολόγος και καθηγήτρια Νένα Γαλανίδου  και ο ξενοδόχος Νίκος Καραφλός. Από την αφήγηση της πρώτης αναδύονται η διαθεματικότητα και η ευελιξία στην τυπική εκπαίδευση, αλλά και η διαχείριση των οικογενειακών υποχρεώσεων και της μητρότητας που πυροδοτεί την έμπνευση και την δημιουργία. Από την αφήγηση του δεύτερου, η ευρύτητα, η σφαιρικότητα, η πολυ-πολιτισμικότητα και οι διαφορετικές εκφάνσεις μιας  άτυπης εκπαίδευσης κι ευρύτερης παιδείας. Και οι δύο, ωστόσο, προβάλλουν την ύπαρξη και την ρευστότητα των ορίων, την αναγκαιότητα και το τελέσφορο του συνδυασμού θεωρείας και πρακτικής, και την αμφίδρομη κι αναπόδραστη διασύνδεση της επιστήμης με την καθημερινότητα. 

Τα πιο πάνω στοιχεία ενυπάρχουν στις αφηγήσεις των συνομιλητών και στις δύο εκδηλώσεις. Διακρίνω, ωστόσο, μία κλιμάκωση στην ηλικία, την αναγνωρισιμότητα και τις εμπειρίες τους που μοιάζει να κορυφώνεται στην 3η και καταληκτική εκδήλωση της 9ης Οκτωβρίου. Όπου σε μια κατάμεστη αίθουσα ακούγονται οι χειμαρρώδεις αφηγήσεις της αρχαιολόγου Αγγελικής Κοτταρίδη, το όραμα και το έργο της οποίας επαναεισήγαγαν την επιδραστικότητα της αυτοκρατορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου στον αρχαίο κόσμο, κάτι που αλλάζει, επίσης, την θεώρησή του σήμερα. Και του κβαντικού φυσικού και καθηγητή Στέφανου Τραχανά που βρίσκεται στην τρέχουσα επικαιρότητα με το πρόσφατο βιβλίο του – το Κύκλος (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2024) υπερασπίζεται την επιστήμη και τα επιτεύγματά της και με απλό λόγο και μεγάλη μεταδοτικότητα αντιμάχεται τον ανορθολογισμό και την ψευδοεπιστήμη που εξαπλώνονται ραγδαία στις μέρες μας.  

Ακούγοντάς τους, αλλά και τους υπόλοιπους τέσσερις επί σκηνής, συνειδητοποιεί κανείς πως η πρωτοπορεία τους οφείλεται στη συνέργεια πολλών συνθηκών και παραγόντων κι αυτό σε μία όχι-αγαστή ή ευθύγραμμη πορεία. Και ότι, εκτός των άλλων, για να πραγματοποιηθεί μία αντισυμβατική θέληση, ένα πρωτόγνωρο όραμα είναι απαραίτητο να διαθέτει κανείς αφενός ευρυγώνεια οπτική και μια δαιμονική θα έλεγα, περιέργεια που λειτουργούν ως επεξεργαστής ερεθισμάτων και προωθητής δράσης. Κι αφετέρου πεισματική θέληση και διάθεση για επίπονη και σχολαστική εργασία – αυτοπεποίθηση με ευθύνη το προσδιορίζει ο Στάθης Καλύβας. Από αυτή την άποψη θεωρώ πως το εγχείρημα τού να δείξει την ευρύτητα και τις ιδιαιτερότητες της έννοιας της Καινοτομίας είναι επιτυχημένο – αν μη τι άλλο, κατέδειξε πως μία καινοτομία μπορεί να μην είναι κάτι κοινό ή σύνηθες, δεν είναι όμως κάτι περιορισμένο ή περιοριστικό, εξωπραγματικό ή ανοίκειο.  

Το πιο σημαντικό, ωστόσο, των τριών εκδηλώσεων πιστεύω πως είναι άλλο. Στην εποχή των αλγορυθμικών ταχυτήτων, της εικονομηχανιστικής κι ανορθόγραφης σκέψης και της στυλιστικής ομοιομορφίας, τα έξι ετούτα πρόσωπα μας υπενθυμίζουν έμπρακτα πως όλα είναι δρόμος. Ευθύς ή τεθλασμένος, εντός κι εκτός ορίων (ταχύτητας, εγγύτητας, ηλικίας, πεδίου, κ.λπ.) και συνήθως μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας – και οι έξι συνομιλητές δεν εμφανίστηκαν από την μια στιγμή στην άλλη στο προσκήνιο. Ούτε καινοτόμησαν με επιφοίτηση της στιγμής ή ενός προβολέα,  κι αυτό είναι καλό να τονίζεται στις νεαρότερες κι ανυπόμονες ηλικίες. ΄Η, σε στιγμές ενήλικων κωλυμάτων. Οι τέσσερις δε από αυτούς προϋπήρχαν για χρόνια σε διάφορα πεδία και όχι μόνον στον τεχνολογικό/επιχειρηματικό/οικονομικό τομέα όπου προβάλλεται συνήθως ο όρος καινοτομία. Σε κάθε περίπτωση, ο δρόμος προς το διαφορετικό, την κοινωνική προσφορά και την αυτο-πραγμάτωση είναι μακρύς κι όχι εύκολος μα εμπλουτισμένος με τόσες εμπειρίες και στροφές που σε κάνει να σκέφτεσαι, εκ των υστέρων βέβαια, πως η ζωή εντέλει είναι αγρίως απίθανη. 

Δεν είναι; Δείτε τις βιντετοσκοπήσεις των τριών εκδηλώσεων ( 1η, 2η, 3η ). Κι ακούστε το ατμοσφαιρικό Tzinda – το πρώτο άλμπουμ της Billy Kark που σχολίασε την 2η εκδήλωση με τις συνθέσεις της που αποδίδουν σε ambient την μείξη της ηλεκτρονικής με την παραδοσιακή ηπειρώτικη μουσική. Ο Doxi που άνοιξε την 3η εκδήλωση είναι μουσικός της hip-hop. Ο ήχος του, ωστόσο, και οι στίχοι που γράφει ο ίδιος, διαφοροποούνται από το σύνηθες του είδους καθώς έχουν, παραδόξως για το συγκεκριμένο μουσικό στυλ, λυρική χροιά. 

Σημειώσεις: Η πρώτη εγκατάσταση είναι του Richard Long κι έχει τίτλο A Line Made by Walking – England, 1967 και η δεύτερη του Richard Serra  The Matter of Time (1994 - 2005). Η τρίτη του David Spriggs έχει τίτλο Vission II (2017) και πρόκειται για ακρυλικό σε φύλλα plexiglass σε στρώσεις. Για να αντιληφθείτε καλύτερα την τεχνική και τις διαστάσεις του έργου δείτε το βίντεο στο τέλος της σελίδας στον σύνδεσμο του έργου).  Τέλος, η φωτογραφία του Μνημείου της Ουγγρικής Επανάστασης του 1956 είναι του Miha Pavlin.  

 

 

 

Αριθμοί & Σημαίνοντα

     

 

 

Το 2013 μία ομάδα φίλων οραματίζονταν βιβλιοθήκες για όλα τα σχολεία της χώρας. Βιβλιοθήκες ενημερωμένες και προσβάσιμες σε όλα τα παιδιά. Βιβλιοθήκες που θα είναι ζωντανοί χώροι, συνδεδεμένοι με την σχολική ζωή. 

Ήταν όμως η περίοδος του αυστηρού προγράμματος λιτότητας και τα αναγκαία κονδύλια για την πραγματοποίηση ενός τέτοιας έκτασης οράματος, δεν υπήρχαν. Υπήρχε, ωστόσο, η Susan Robbins και η πρωτοβουλία της – ένα πρόγραμμα συλλογής βιβλίων για τα υποβαθμισμένα σχολεία της Ν. Υόρκης. Με την δική της καθοδήγηση, και στόχο να οργανωθεί μία παρόμοια δράση στην Ελλάδα, ιδρύθηκε το Library4all. 

 

Από εκείνον τον Σεπτέμβριο του 2013, συμπληρώθηκαν ήδη:

 

· 10 δραστήρια χρόνια

 · 1.015.000 βιβλία

· Σε 6.800 σχολεία ( σε Ελλάδα και εξωτερικό! )

· Σε 334 φορείς

· Σε 8 παιδιατρικά νοσοκομεία

· Σε 43 δομές που φιλοξενούνται παιδιά πρόσφυγες

· Σε 24 δημοτικές βιβλιοθήκες και πολιτιστικούς συλλόγους.

 

 

 

Αυτό πρακτικά σημαίνει πως για περισσότερα από 356.700 παιδιά σε όλη την Ελλάδα (και το εξωτερικό) έχουν αυξηθεί οι ευκαιρίες και η πρόσβαση στη γνώση. Και πως το ελληνικό Δημόσιο έχει εξοικονομήσει σχεδόν 10.150.000 ευρώ – ποσό που, κατά μετριοπαθή προσέγγιση, αντιστοιχεί σε εκείνο που χρειάζεται για τον εξοπλισμό των σχολικών βιβλιοθηκών με βιβλία για 10 δέκα χρόνια.

 

Σπουδαίο το έργο της Library4all και τα γενέθλιά της ήταν η αφορμή να συναντηθούν οι φίλες και οι φίλοι του βιβλίου (συγγραφείς, εικονογράφοι, εκπαιδευτικοί, εκδότες, χορηγοί, άνθρωποι του βιβλίου και του εθελοντισμού), και να το γιορτάσουν. Κι έτσι έγινε στην εκδήλωση που διοργανώθηκε στις 23 Μαΐου, στο Κτήριο της Πειραιώς του Μουσείου Μπενάκη. 

 

 

 

Δεν μπόρεσα να παρευρεθώ αλλά η σκέψη μου ήταν μαζί τους, και είναι ακόμη τόσον καιρό μετά, ιδίως για τον επίλογο της γιορτής. Η Ελένη Γερουλάνου –πρόεδρος του Library 4all, εκπαιδευτικός και συγγραφέας η ίδια–,  έκλεισε εκείνη τη γιορτή με μία ευχή που εξέπληξε:  να αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση, ώστε να πάψει να έχει νόημα η δράση του Library4all.

«Θέλουμε όλα τα σχολεία να έχουν καλύψει την ανάγκη τους σε βιβλία και να μην μας χρειάζονται πια. Nα έχουν μία προσβάσιμη, ενημερωμένη βιβλιοθήκη, συνδεδεμένη με τη ζωή του σχολείου, με ράφια γεμάτα βιβλία, με βιβλιοθηκονόμο και με ετήσια κονδύλια για αγορά βιβλίων. Μία βιβλιοθήκη πραγματικά για όλους και όλες, με όλους και με όλες».

Ευχής έργο θα ήταν να εκλείψει με αυτό τον τρόπο η ανάγκη των σχολείων για βιβλία. Μέχρι τότε, ωστόσο, ας συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε με όποιο τρόπο  τους στόχους της οργάνωσης. Όχι μόνον γιατί συμβάλλουμε στην δόμηση στιβαρών κι ανοιχτών μυαλών. Αλλά διότι έτσι δημιουργούμε μικρές γιορτές στο παρόν – αυτό συμβαίνει κάθε φορά που ένα δέμα με βιβλία φτάνει στον προορισμό του. Kι ετούτη η έκδηλη χαρά είναι επίσης τερπνή κι ωφέλιμη για τα παιδιά. Μακροπρόθεσμα για όλους μας. 

 

 

Σημειώσεις: Οι φωτογραφίες της ανάρτησης είναι από την εκδήλωση. / Το κολιμπρί (co + libri = cooperation + books) είναι η μασκότ της Library4all κι ένας πάρα πολύ καλός ιπτάμενος ταχυμεταφορέας. / Μπορείτε να δείτε το διαφημιστικό, μικρής διάρκειας βίντεο για την δράση της οργάνωσης εδώ.

 

Admired Silence

 

Σε έναν από τους σημαντικότερους ζώντες αφρικανούς λογοτέχνες απονεμήθηκε φέτος το Νόμπελ Λογοτεχνίας: στον πεζογράφο και κριτικό  Abdulrazak Gurnah για "την ασυμβίβαστη και γεμάτη κατανόηση εμβάθυνσή του στις επιπτώσεις της αποικιοκρατίας και τη μοίρα των προσφύγων στο μεταίχμιο μεταξύ πολιτισμών και ηπείρων."

Ο Αμπντουλραζάκ Γκούρνα είναι ο πρώτος μαύρος αφρικανός λογοτέχνης που βραβεύεται από το 1986 –όταν είχε βραβευτεί ο Wole Soyinka–, ο πρώτος Τανζανός και ο πρώτος μαύρος συγγραφέας από το 1993 – χρονιά που βραβεύτηκε η Τόνι Μόρρισον. Γεννήθηκε στην Ζανζιβάρη το 1948 κι έφτασε στη Βρετανία το 1968 ως μετανάστης για σπουδές έχοντας δραπετεύσει από τη νήσο για να γλιτώσει από τις διώξεις κατά των Αράβων πολιτών στη διάρκεια της Επανάστασης της Ζανζιβάρης. Στη συνέχεια εργάζεται ως καθηγητής και Διευθυντής Μεταπτυχιακών Σπουδών στο τμήμα της Αγγλικής Φιλολογίας του Πανεπιστημίου του Κεντ μέχρι την συνταξιοδότησή του. 

Στα μυθιστορήματά του ασχολείται πάντοτε με τους απόκληρους και η κυρίαρχη θεματολογία του είναι η ταυτότητα και  η μετανάστευση και ο τρόπος που αυτές διαμορφώνονται από τα απότοκα  της αποικιοκρατίας. "Δεν πρόκειται πάντοτε για την αναζήτηση ασύλου, μπορεί να είναι για τόσους πολλούς λόγους – εμπόριο, εκπαίδευση, έρωτας," λέει η εκδότρια του στον οίκο Bloomsbury και προσθέτει πως ο Γκούρνα είναι τόσο σπουδαίος όσο ο Chinua Achebe ενώ η γραφή του "είναι ιδιαίτερα όμορφη και σοβαρή αλλά, επίσης, χιουμοριστική και ευγενική και ευαίσθητη. Ένας εξαιρετικός συγγραφέας που γράφει για πραγματικά σημαντικά ζητήματα."

Ευκαρία, λοιπόν, να γνωρίσουμε αυτόν τον αξιοσημείωτο συγγραφέα που αποστρέφεται τις στερεότυπες περιγραφές και ανοίγει το βλέμμα μας σε μια πολιτιστικά διαφοροποιημένη Ανατολική Αφρική, άγνωστη σε πολλούς.  

Σημείωση: Η κεφαλίδα της ανάρτησης είναι ο τίτλος του πέμπτου μυθιστορήματος του νομπελίστα πλέον συγγραφέα, Admiring Silence (1996), σε παράφραση. / Το πορτρέτο του Γκουρά είναι φιλοτεχνημένο από τον σουηδό Niklas Elmehed, υπεύθυνο για τα επίσημα πορτρέτα των βραβευμένων με Νόμπελ. / Μπορείτε να παρακολουθήσετε εδώ το βίντεο της ανακοίνωσης. 

Ascending Figure

Στην αμερικανίδα ποιήτρια και δοκιμιογράφο Louise Elisabeth Glück απονεμήθηκε το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2020 για "την αδιαμφισβήτητη ποιητική φωνή της η οποία με αυστηρή, λιτή ομορφιά καθιστά την ατομική ύπαρξη οικουμενική."

Άγνωστη στο ευρύ κοινό, η Λουίζ Γκλυκ θεωρείται μία από τους πιο ατόφιους και ταλαντούχους  σύγχρονους ποιητές και διακρίνεται για την γλωσσική και τεχνική ακρίβεια της ποίησής της, την ευαισθησία και την γνώση της σε θέματα μοναχικότητας, οικογενειακών σχέσεων, διαζυγίου και θανάτου. Χαρακτηριστικό της, επίσης, το "classicizing of gestures" - η συχνή παραλλαγή, με άλλα λόγια, των ελληνικών και ρωμαϊκών μύθων ώστε να μπορέσει να μιλήσει για τις καταστροφικές δια/προσωπικές σχέσεις, την υπαρξιακή απελπισία και την αγωνία του εαυτού. 

Λογοτέχνης με εκτενές ποιητικό και θεωρητικό έργο και πολλές βραβεύσεις στο ενεργητικό της, η Λουίζ Γκλυκ είχε πει πως "Η συγγραφή είναι ένα είδος εκδίκησης ενάντια στις καταστάσεις: κακοτυχία, απώλεια, οδύνη."  Το ίδιο ισχύει και για την ανάγνωση. Mετά από μια σειρά αντικομφορμιστικών κι αμφιλεγόμενων επιλογών που έμοιαζαν με έναν τρόπο ανεπίκαιρες, η Σουηδική Ακαδημία,βρίσκει τον καλό εαυτό της με τούτη την καίρια, για την εποχή μας, επιλογή. 

Σημειώσεις: Διαβάστε εδώ  μία λεπτομερή παρουσίαση της ποιήτριας από τον George Le Nonce και τρία ποιήματα της Λουίζ Γκλυκ, κι εδώ ένα μεμονωμένο ποίημά της, όλα σε μετάφραση του ιδίου. / Μπορείτε να παρακολουθήσετε το βίντεο της ανακοίνωσης εδώ. / Το πορτρέτο της ποιήτριας είναι φιλοτεχνημένο από τον σουηδό Niklas Elmehed, υπεύθυνο για τα επίσημα πορτρέτα των βραβευμένων με Νόμπελ.                 

Ανάμεσα

στις τόσες λέξεις

...και λίγοι αριθμοί, οι οποίοι όταν δεν χρειάζονται ιδιαίτερη μεταχείρηση (οτιδήποτε πέρα από την βασική αριθμητική) με διασκεδάζουν. Έτσι, σύμφωνα με τα στατιστικά στοιχεία του blogger τις περισσότερες επισκέψεις στο ιστολόγιο έλαβαν οι: 

• Ο Ζοφερός Οίκος, του Καρόλου Ντίκενς (1352)
• Ο ήσυχος Αμερικανός, του Γκράχαμ Γκριν (650)
• Γκιακ, του Δημοσθένη Παπαμάρκου (624)
• Ζιγκμαρίγκεν, ένας πύργος στην Γερμανία, του Πιέρ Ασσουλίν (608)
• Λάιλα, της Μέρυλιν Ρόμπινσον (ένα απόσμασμα, για την ακρίβεια, της συνέντευξης που παραχώρησε η συγγραφέας στον Μπαράκ Ομπάμα – 558)
• Ο Θαυμαστός Καινούργιος Κόσμος, του Άλντους Χάξλεϋ (531)
• The Model and the Statue, ένα σοννέτο του Μιχαήλ Άγγελου (527)
• Περσέπολις, το γκράφικ νόβελ της Μαριάν Σατραπί (485)
• Το Σπίτι, του Γιώργου Μητά (457)
• Η σήραγγα των περιστεριών, του Τζον Λε Καρρέ (απόσπασμα από τον πρόλογο του βιβλίου – 448)
• Αυτή η νύχτα μένει, ένα ποίημα του Πιέρ Πάολο Παζολίνι (430)
• Ασκήσεις επιβίωσης, του Χόρχε Σεμπρούν (409)
• Το σκλαβί, ένα παιδικό θεατρικό της Ξένιας Καλογεροπούλου (405)
• Ένα λιοντάρι στο Παρίσι, της Μπεατρίς Αλλεμανια (405)

Στις πιο δημοφιλείς, βρίσκεται και μία ευχετήρια ανάρτηση (560). Υπάρχουν όμως και αρκετές που ακολουθούν σε απόσταση αναπνοής – θα μπορούσαν κάλλιστα να είναι στις πρώτες θέσεις καθώς η λίστα συνεχώς μεταβάλλεται κι αυτό είναι πολύ ενδιαφέρον. Στην λίστα, ωστόσο, δεν συμπεριλαμβάνονται και πολλές αναρτήσεις βιβλίων που μου άρεσαν ιδιαίτερα και αγάπησα –  αυτό είναι το αρνητικό των απόλυτων αριθμών. Για μένα, το κάθε βιβλίο που διαβάζω (με όσες ενστάσεις κι αν έχω γι'αυτό) όπως και η κάθε ανάρτηση που γράφω (μικρής ή μεγάλης έκτασης) είναι σημαντικά – είναι πηγή γνώσης, δουλειάς, ευχαρίστησης και διασκέδασης, και  ο σημαντικότερος λόγος που ξεκίνησα τούτο εδώ το ιστολόγιο, εκτός βεβαίως από την περιέργεια. Το οποίο ιστολόγιο έχει ήδη δεχθεί κατά μέσο όρο μέχρι σήμερα 169.055 επισκέψεις για τις 460 αναρτήσεις του στα 9 χρόνια που βρίσκεται στο σύννεφο. Πολλά έχουν αλλάξει από τότε κι ελάχιστοι από τους συνμπλόγκερς εκείνης της περιόδου που ξεκινούσα εξακολουθούν να γράφουν σήμερα. Με κάποιους βρισκόμαστε σε πιο casual διαδικτυακούς χώρους (>fb), αρκετοί άλλοι όμως έχουν σιωπήσει οριστικά από καιρό. Το μόνο που παραμένει σχεδόν αναλλοίωτο  –σχεδόν, διότι υπήρξαν σοβαρές διακυμάνσεις– είναι η διάθεση  μου να διαβάζω, να γράφω και να μοιράζομαι μαζί σας τις σκέψεις μου. Όπως, για παράδειγμα, αυτή την στιγμή που δεν σκέφτομαι παρά μόνο ένα πράγμα:

Thank you!

...

Διαβάζοντας στ' αστέρια

Τα μικρά κεράκια του ουρανού πρέπει να ήταν ευτυχισμένα έτσι όπως έλαμπαν τη χθεσινή βραδυά - το ίδιο ευχαριστημένος πρέπει να ήταν και ο "πατέρας" της πρωτότυπης αυτής διοργάνωσης. Ο γνωστός λογοτέχνης, και συντοπίτης, Κώστας Ακρίβος είχε την ιδέα για μια λογοτεχνική εκδήλωση όχι όμως με τη μορφή ενός κλειστού κύκλου ομοτέχνων του αλλά ως μια ανοιχτή συγκέντρωση φίλων της λογοτεχνίας όπου ο κάθε αναγνώστης θα μπορούσε, εάν ήθελε, να διαβάσει λίγες γραμμές από το έργο που τον συγκίνησε ή τον συγκινεί ακόμη. Όπερ και εγένετο.

Στο κτήμα του, επίσης λογοτέχνη, Θωμά Κοροβίνη, που βρίσκεται στο Πήλιο, στα παραθαλάσσια Πλατανίδια, συγκεντρώθηκε ένα μικρό πλήθος με κοινό ενδιαφέρον (αγάπη θα το έλεγα βλέποντας με πόση προσοχή ο κόσμος άκουγε τις αναγνώσεις) την λογοτεχνία. Κάτω από το φως ενός μισόγιομου φεγγαριού οι αναγνώστες -σαράντα τον αριθμό, συμπεριλαμβανομένων και των συγγραφέων- διάβασαν τις λέξεις του Παπαδιαμάντη, τη ιδιαίτερη γραφή του Καζαντζάκη και του Τσίρκα, το ύφος του Καραγάτση καθώς και αποσπάσματα από πιο σύγχρονους συγγραφείς όπως τον Γιάννη Καλπούζο, τον Θανάση Τριαρίδη και άλλους που δυστυχώς δεν συγκράτησα - ξέρετε είμαι επιρρεπής στον βραδυνό ουρανό κι οφείλω να ομολογήσω ότι χθες, δεν ήμουν ιδιαίτερα συνεπής ακροάτρια. Παράλληλα με την ακρόαση των κειμένων, "περιφερόμουν" ανάμεσα στο έναστρο παρόν και στο παράλληλο σύμπαν ενός ρομαντισμού που μπερδεύονταν με τις λέξεις και τις ζεστές φωνές των αναγνωστών. Η φίλη μου, αν και δεν είναι της ανάγνωσης και της λογοτεχνίας, παρακολούθησε με περισσότερη προσήλωση την όλη εκδήλωση. Το πρόσωπό της έλαμπε! Χάρηκε πραγματικά που άκουσε αυτές τις σύντομες διηγήσεις, με ρώτησε για πολλά βιβλία και γνώρισε από κοντά κάποιους συγγραφείς. Με την ευκαιρία, συνειδητοποίησα με μεγάλη μου ευχαρίστηση ότι η περιοχή συγκεντρώνει αρκετούς και πολύ καλούς τεχνίτες του λόγου: ο Μιχάλης Μοδινός, η Μαρλένα Πολιτοπούλου, ο Μάνος Κοντολέων, ο Πέτρος Τατσόπουλος, η Κώστια Κοντολέων είναι μερικοί από αυτούς που έδωσαν το αναγνωστικό παρόν. Η φίλη μου, αν και ήθελε να μείνει περισσότερο για να ακούσει και την Λένα Διβάνη, τον Γιάννη Ατζακά, τον Κώστα Ακρίβο και τους υπόλοιπους που θα διάβαζαν στη συνέχεια, της ήταν αδύνατο να καθίσει πιο αργά - ήδη την είχα "υποχρεώσει" να παραμείνει αρκετά περισσότερο από ότι συνηθίζει. Έτσι, για μας η βραδυά έληξε λίγο πριν το μεσονύχτι. Τ' αστέρια όμως, ήταν πιο τυχερά: συνέχισαν να καίνε και ν' ακούν τις ιστορίες για πολύ μετά - μέχρι τις πρώτες πρωϊνές ώρες.