On the Road
"Η αίσθηση πως είχα περπατήσει χίλια διακόσια μίλια από το Ρότερνταμ με γέμιζε με το εύλογο συναίσθημα ενός κατορθώματος. Αλλά γιατί πρέπει η σκέψη ότι κανείς δεν ξέρει που βρισκόμουν, σαν να προσπαθούσα να ξεφύγω από κυνηγόσκυλα ή από εκστασιασμένους αρχαίους ιερείς που επιβλέπουν διαμελισμό, να δημιουργεί ένα τέτοιο συναίσθημα θριάμβου; Πάντα έτσι συνέβαινε."
Γράφει ο Patrick Michael Leigh Fermor για την πηγή της ενεργητικότητάς του η οποία, υποθέτω, ήταν εκείνη που τον οδήγησε, σε ηλικία 18 ετών, να φύγει από την Αγγλία για να διασχίσει την Ευρώπη με τα πόδια – από το λιμάνι του Ρότερναμ έως την Κωνσταντινούπολη, σε 380 ημέρες. Ο Λη Φέρμορ θεωρείται ο μεγαλύτερος σύγχρονος ταξιδιωτικός συγγραφέας της Βρετανίας και τα βιβλία του έχουν αποσπάσει θερμές κριτικές για τον λυρισμό, το λεξιλόγιο και τον ευφυή τρόπο που εικονοποιεί τις σκέψεις του. Ο γραπτός λόγος του Λη Φέρμορ έχει την ίδια πλουραλιστική δυναμικότητα που είχε και ο ίδιος ο συγγραφέας ως χαρακτήρας – όταν το 1966 ανέλαβε την υποχρέωση να γράψει ένα μικρό άρθρο για την περίφημη απαγωγή του στρατηγού Κράιπε, στην οποία πρωταγωνίστησε στην κατεχόμενη Κρήτη το 1944, ο Φέρμορ παρέδωσε ένα κείμενο 36.000 λέξεων προξενώντας απελπισία στον επιμελητή του. Δεν ξέρω αν δημοσιεύτηκε τότε κάποια ultra-συντομευμένη εκδοχή του, το πλήρες κείμενο της αφήγησης του, ωστόσο, έγινε βιβλίο που εκδόθηκε για πρώτη φορά το 2014, τρία χρόνια μετά τον θάνατο του.
Στο "Η απαγωγή του Στρατηγού Κράιπε" (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά – Μεταίχμιο, 2014) η ζωντάνια και η ευελιξία της γραφής του, ο αυθορμητισμός και η διαυγής, εσώτερη αντίληψη της –τότε– κατάστασης δημιουργούν ένα σύγχρονο, απολαυστικό κείμενο. Διαβάζοντάς το, για μια στιγμή ξέχασα την ζοφερή πραγματικότητα της Κατοχής και ήταν σαν να μεταφέρθηκα σε μια ταινία περιπέτειας – ρυθμός σταθερός που εναλλάσσει τις σκηνές και τις καταστάσεις, προωθεί την πλοκή ακάθεκτα· ο λυρισμός περιορίζεται στο ελάχιστο δυνατό από την δράση που απαιτεί μία αντιστασιακή επιχείρηση. Καθόλου παράξενο, αν σκεφτείτε ότι ο Πάτρικ Λη Φέρμορ έχει γράψει το σενάριο για μία ταινία του είδους που σκηνοθέτησε ο σπουδαίος Τζον Χιούστον ενώ το πρώτο οδοιπορικό για την Ελλάδα που έγραψε (το "A Time to Keep Silence") εκδόθηκε από τον μικρό εκδοτικό οίκο του Ian Fleming (ναι, του γνωστού "πατέρα" του Τζέιμς Μποντ).
Το δεύτερο οδοιπορικό του για την Ελλάδα είναι το "Μάνη" (μτφρ. Τζαννή Τζανετάκη – Κέδρος, 1978) που διάβασα το καλοκαίρι. ΄Οπως και τα υπόλοιπα βιβλία του, δεν πρόκειται για έναν συνήθη ταξιδιωτικό οδηγό. Ο Πάντυ, όπως τον αποκαλούν οι Άγγλοι, δεν περιορίζεται στην τυπική καταγραφή ενός τόπου αλλά αναμειγνύει με πνεύμα και ιδιαίτερη συνδυαστική ικανότητα τις εντυπώσεις του ως περιηγητή με θραύσματα της Ιστορίας, στιγμιότυπα της μυθολογίας και ιστορίες των απλών ανθρώπων του κάθε τόπου που διαβαίνει κι αυτό δημιουργεί μια αυτόματη, σχεδόν, αίσθηση οικειότητας με τον χώρο στον αναγνώστη. Πρέπει να είναι το ίδιο συναίσθημα με εκείνο των ανθρώπων που τον γνώρισαν προσωπικά -- για τους Κρητικούς, είχε γίνει Μιχάλης ή Φιλεντέμ ενώ οι Μανιάτες τον αποκαλούσαν κυρ-Πάντυ, από το Παντελής (> Πάτρικ Λη).
Ο Λη Φέρμορ έχει γράψει, επίσης, ένα μυθιστόρημα – το "Τα βιολιά του Σαιν Ζακ" (μτφρ. Μαίρη Βοσταντζή – Εστία, 1995) είναι το δεύτερο βιβλίο του όπου ο έντονος λυρισμός του και το περίτεχνο λεξιλόγιο μού έκαναν μεγάλη εντύπωση.
Λυρική, περιπετειώδης ή οδοιπορική, η γραφή του Πάτρικ Λη Φέρμορ είναι πραγματικά ξεχωριστή. Το "Η απαγωγή του Στρατηγού Κράιπε", όπως άλλωστε και όλο το έργο του, είναι μια θαυμάσια αναγνωστική εμπειρία.
Σημείωση: Στην φωτογραφία ο συγγραφέας, μεταμφιεσμένος σε βοσκό, στα Λευκά Όρη της Κρήτης, τον Ιανουάριο 1943.
Στο "Η απαγωγή του Στρατηγού Κράιπε" (μτφρ. Μυρσίνη Γκανά – Μεταίχμιο, 2014) η ζωντάνια και η ευελιξία της γραφής του, ο αυθορμητισμός και η διαυγής, εσώτερη αντίληψη της –τότε– κατάστασης δημιουργούν ένα σύγχρονο, απολαυστικό κείμενο. Διαβάζοντάς το, για μια στιγμή ξέχασα την ζοφερή πραγματικότητα της Κατοχής και ήταν σαν να μεταφέρθηκα σε μια ταινία περιπέτειας – ρυθμός σταθερός που εναλλάσσει τις σκηνές και τις καταστάσεις, προωθεί την πλοκή ακάθεκτα· ο λυρισμός περιορίζεται στο ελάχιστο δυνατό από την δράση που απαιτεί μία αντιστασιακή επιχείρηση. Καθόλου παράξενο, αν σκεφτείτε ότι ο Πάτρικ Λη Φέρμορ έχει γράψει το σενάριο για μία ταινία του είδους που σκηνοθέτησε ο σπουδαίος Τζον Χιούστον ενώ το πρώτο οδοιπορικό για την Ελλάδα που έγραψε (το "A Time to Keep Silence") εκδόθηκε από τον μικρό εκδοτικό οίκο του Ian Fleming (ναι, του γνωστού "πατέρα" του Τζέιμς Μποντ).
Το δεύτερο οδοιπορικό του για την Ελλάδα είναι το "Μάνη" (μτφρ. Τζαννή Τζανετάκη – Κέδρος, 1978) που διάβασα το καλοκαίρι. ΄Οπως και τα υπόλοιπα βιβλία του, δεν πρόκειται για έναν συνήθη ταξιδιωτικό οδηγό. Ο Πάντυ, όπως τον αποκαλούν οι Άγγλοι, δεν περιορίζεται στην τυπική καταγραφή ενός τόπου αλλά αναμειγνύει με πνεύμα και ιδιαίτερη συνδυαστική ικανότητα τις εντυπώσεις του ως περιηγητή με θραύσματα της Ιστορίας, στιγμιότυπα της μυθολογίας και ιστορίες των απλών ανθρώπων του κάθε τόπου που διαβαίνει κι αυτό δημιουργεί μια αυτόματη, σχεδόν, αίσθηση οικειότητας με τον χώρο στον αναγνώστη. Πρέπει να είναι το ίδιο συναίσθημα με εκείνο των ανθρώπων που τον γνώρισαν προσωπικά -- για τους Κρητικούς, είχε γίνει Μιχάλης ή Φιλεντέμ ενώ οι Μανιάτες τον αποκαλούσαν κυρ-Πάντυ, από το Παντελής (> Πάτρικ Λη).
Ο Λη Φέρμορ έχει γράψει, επίσης, ένα μυθιστόρημα – το "Τα βιολιά του Σαιν Ζακ" (μτφρ. Μαίρη Βοσταντζή – Εστία, 1995) είναι το δεύτερο βιβλίο του όπου ο έντονος λυρισμός του και το περίτεχνο λεξιλόγιο μού έκαναν μεγάλη εντύπωση.
Λυρική, περιπετειώδης ή οδοιπορική, η γραφή του Πάτρικ Λη Φέρμορ είναι πραγματικά ξεχωριστή. Το "Η απαγωγή του Στρατηγού Κράιπε", όπως άλλωστε και όλο το έργο του, είναι μια θαυμάσια αναγνωστική εμπειρία.
Σημείωση: Στην φωτογραφία ο συγγραφέας, μεταμφιεσμένος σε βοσκό, στα Λευκά Όρη της Κρήτης, τον Ιανουάριο 1943.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου