Masquerade On

 

 

 

"Αν γενικεύσωμε το ένστικτο του παιγνιδιού, τόσο βαθύ σ' όλα τα ζώα, αν κάμωμε για λίγες ημέρες θεσμό τη μίμησι, την ακαταμάχητη αυτή δύναμι, το καρναβάλι όχι μόνον θα μας φανή απαραίτητο, μα θα απορήσωμε που κρατεί τόσο λίγο. Το καρναβάλι της Βενετίας διαρκούσεν έξη μήνες. Οι τρεις λοιπόν εβδομάδες που διαθέτομε για τη φαντασμαγορία και την κωμωδία, δεν αρκούν. Είνε ένα δόκανο που στήνει η πραγματικότητης για να μας ξαναπιάση αμέσως μόλις της ξεφύγωμε. Και δυό μόνο τρόπους βρήκεν ο άνθρωπος για να ξεφύγη. Ο πρώτος είνε η θεία μαρκαράτα του ονείρου και της φαντασίας. Ο δεύτερος περιορίζεται στον πλανήτη μας, στην περιοχή του ματιού, στην ικανότητα της ραπτικής και στις λίγες ημέρες του Τριωδίου. Και στις δυό αυτές πλάνες είμαστε οπωσδήποτε κερδισμένοι αφού ικανοποιούμε το ακαταμάχητο ένστικτο του παιγνιδιού. Ο άνθρωπος παίζει όπως όλα τα ζώα. Παίζει με τον εαυτό του, με το είδος του, με τη σοβαρότητά του. Παίζει με την τραγικήν αδυναμία που έχει για ν' αλλάξη κατάστασι και μορφή. Το καρναβάλι είνε το χιούμορ του. Μ' αυτό παίρνει στο ψηλό εκείνο που δε μπορεί να μεταβάλη: την ιστορία, την κοινωνία, τη φύσι και την αιωνιότητα. Η χάρτινη μύτη του λαϊκού ανθρώπου στο δρόμο ή το κωμικό μουστάκι του είνε μιά κριτική της δημιουργίας. Η μάσκα του εκδηλώνει θυμούς και πόθους: Μιμείται εκείνο που του λείπει. Κοροϊδεύει εκείνο που έχει. Οι ζωντανές γελοιογραφίες του δρόμου, τα τέρατα που δημιουργεί με το πρόχειρο μασκάρωμά του ο λαός, τέρατα σαν εκείνα που σκαλίζει στους σουγιάδες του, στις πίπες του και στις κασέλες του, γρύπες και παραμύθια, είνε η κωμωδία χυμένη στο δρόμο, χωρίς κανόνες, χωρίς περιορισμούς, χωρίς κριτική, ευκολονόητη, ελεύθερη και αθάνατη."

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Σημείωση: Με αφορμή το άνοιγμα του Τριωδίου, σήμερα, άντλησα το πιο πάνω απόσπασμα από άρθρο του Ζαχαρία Παπαντωνίου με τίτλο "Το καρναβάλι ως δίαιτα" που δημοσιεύτηκε σε εφημερίδα της εποχής και συμπεριλαμβάνεται στον μικρό τόμο "Σχεδιάσματα" (Βιβλιοπωλείο της Εστίας, 1977) – η πρώτη προσπάθεια να συγκεντρωθεί σε βιβλίο το τόσο αξιόλογο και πλούσιο "άλλο" έργο του συγγραφέα που είναι ευρύτατα γνωστός για το παιδικό μυθιστόρημά του "Τα Ψηλά Βουνά", το οποίο εκδόθηκε τον Δεκέμβριο του 1918 ως αναγνωστικό της Γ' Δημοτικού στο πλαίσιο της Γλωσσοεκπαιδευτικής Μεταρρύθμισης του Ελ. Βενιζέλου το 1917 που εισήγαγε τη δημοτική γλώσσα στο Δημοτικό Σχολείο. Ωστόσο, ο Ζ.Π., εκτός από συγγραφέας παιδικών μυθιστορημάτων, υπήρξε λογοτέχνης, ποιητής, πολιτικός (είχε διοριστεί νομάρχης τεσσάρων διαφορετικών περιοχών), διηγηματογράφος, κριτικός τέχνης και εκλεγμένο μέλος της Ακαδημίας Αθηνών ενώ εργάστηκε ως δημοσιογράφος. / Το απόσπασμα διατηρεί την ορθογραφία του πρωτότυπου, όχι όμως και τον τονισμό. // Το εικαστικό είναι το "Grand Carnival Ostendais" (1934) του γάλλου σουρεαλιστή Félix Labisse