An Italian in Berlin

"Μα τα ρολόγια του Βερολίνου τι ώρα δείχνουν; Σκοντάφτεις συνεχώς σε αναθηματικές πλάκες και πινακίδες, τα φαντάσματα κάνουν αισθητή την παρουσία τους ακόμα και στις πιάτσες των ταξί, τρέχεις κάτω από την βροχή και μέσα σε δύο χιλιόμετρα διανύεις με τα πόδια τουλάχιστον τριάντα χρόνια. Υπάρχει μια παράξενη σιωπή στη Ρόζεντάλερ Στράσε, η Άννα Φρανκ συνεχίζει να χαμογελά από μια μεγάλη φωτογραφία, το ασπρόμαυρο δεν κρατά κακία στα έντονα χρώματα των γύρω αφισών και γκραφίτι. Στον κινηματογράφο Λίχτμπικ, με την μικρή πόρτα από παλιό ξύλο, προβάλλουν ταινίες του Αντονιόνι ως αργά τη νύχτα. Ποιητές και σχεδιαστές δεν γερνάνε ποτέ, έχουν σγουρά μαλλιά και δεν σταματάνε να κουβεντιάζουν στις παμπ, ενώ η μπίρα λάμπει στην αντανάκλαση των κεριών."

Η ατμοσφαιρική ετούτη περιγραφή του Βερολίνου, γεμάτη κίνηση, βρίσκεται στις σελίδες του μυθιστορήματος του  ιταλού Πάολο ντι Πάολο και περιγράφει ένα απόγευμα από το ταξίδι του πρωταγωνιστή στην γερμανική πόλη με σκοπό να βρει την Σιρόκο, μία παλιά συμμαθήτριά του. Το "Πού ήσασταν όλοι" (μτφρ. Ανταίος Χρυσοστομίδης - Ίκαρος, 2013) όμως δεν είναι η αναζήτηση ενός παιδικού έρωτα. Το μεγαλύτερο μέρος της πλοκής εκτυλίσσεται στην Ιταλία και πρόκειται, ουσιαστικά, για μία συγκεντρωτική καταγραφή της δεκαετίας του 1980 μέσα από τον οπτική του Ίταλο, ενός όχι και τόσο στοχοπροσηλωμένου τελειόφοιτου της Ιστορίας. Ο Ίταλο καταγράφει την πορεία της οικογένειάς του, ένα μικροαστικό κύτταρο στην Ιταλία επί κυβερνήσεων Μπερλουσκόνι και το πώς μεταλλάσσονται οι συνήθειες και οι νοοτροπίες του καθενός με την πάροδο του χρόνου - ο πατέρας του Ίταλο, λίγο πριν την συνταξιοδότηση εμπλέκεται σε ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα με πρώην μαθητή του κι αυτό θα είναι η αφορμή να αναμετρηθεί με το παρελθόν του· η μητέρα του θυμώνει με το πειθήνιο, οικιακό παρελθόν της και διεκδικεί το παρόν με ένα ταξίδι στο Βερολίνο, και η αδελφή του μοιάζει να ενηλικιώνεται αργά και μακριά από όλα αυτά, στον κόσμο της.


Γράφτηκε πριν από επτά χρόνια αλλά παραμένει επίκαιρο ως προς την αποτύπωση της σύγχυσης του μοντέρνου κόσμου και του άγχους της νέας γενιάς –της γενιάς του ντι Πάολο εδώ, που δεν διαφέρει, ωστόσο, από την κάθε νέα γενιά– για την αναζήτηση ενός δικού τους δρόμου στη ζωή. Δεν είναι αριστούργημα όπως το περίμενα ωστόσο, η γραφή του ντι Πάολο διαθέτει φρεσκάδα, ευελιξία, πλούσιο λεξιλόγιο, καίριες επισημάνσεις για την κενότητα της εποχής, συνοχή στην αφήγηση και μια ιδιότυπη δυναμική προς βάθος σκέψης που δεν σε αφήνει αδιάφορο. Είναι αυτό που ο Αντόνιο Ταμπούκι –συστήνοντάς μας τον νεαρό συγγραφέα– χαρακτήρισε ως "ταλέντο αφηγητή ράτσας". Δεν μπορώ παρά να συμφωνήσω.

Σημείωση: Το ζωγραφικό κολάζ είναι του Πέτρου Μπουλούμπαση.