Forms  of Resistance

 

H ιστορία σχετικά απλή:  η ευτυχισμένη ζωή μιας αστικής οικογένειας στην Βραζιλία του 1971 και η ανατροπή της από μία δικτατορία. Την αφηγείται στα απομνημονεύματα του ο Marcelo Rubens Paiva – γιος του Rubens Bayrodt Paiva, αντιφρονούντα πολιτικού και μέλους του Κογκρέσου της Βραζιλίας, και της Eunice Paiva που, μετά την βίαιη εξαφάνιση του συζύγου της, αποφασίζει να αντιδράσει – θα πουλήσει το σπίτι τους και θα επιστρέψει στα έδρανα της Νομικής για να σπουδάσει ενώ θα μεγαλώνει, παράλληλα, τα πέντε παιδιά τους. 

Η κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου από τον Walter Salles δεν έχει να επιδείξει κάποιον κινηματογραφικό (τεχνικό ή άλλο) νεωτερισμό. Μόνο μία όμορφη ρετρό αφήγηση που κυλά (ευχάριστα έως άτονα στο πρώτο μέρος της ταινίας) καλύπτοντας μία περίοδο 50 χρόνων (1964 - 2014).  Ωστόσο, η ερμηνεία της Fernanda Torres στον πρωταγωνιστικό ρόλο είναι έντονα δυναμική – μέσα από το συγκρατημένο συναίσθημα του ρόλου κάνει ορατή την αποφασιστικότητα αλλά και την ευθραυστότητα της Eunice ενώ αναδεικνύει με σαφήνεια το κλίμα της εποχής, τον πόνο της απουσίας και το βασανιστικά αργό πέρασμα του χρόνου, την επιμονή μιας γυναίκας να αντιμετωπίσει το στρατιωτικό καθεστώς.

Το "Είμαι Ακόμα Εδώ", στο σύνολό της, είναι μία εξαιρετικά εύστοχη και επιδραστική ταινία. Τόσο, που έναν μήνα μετά την πρεμιέρα της στην Βραζιλία, η κυβέρνηση της χώρας επέτρεψε στις οικογένειες των θυμάτων της δικτατορικής περιόδου να λάβουν εκ νέου πιστοποιητικά θανάτου που αναγνώριζαν τις κρατικές δολοφονίες. Έγινε, επίσης, το επίκεντρο στοχευμένου μποϋκοτάζ από την ακροδεξιά. Απέτυχε (το μποϋκοτάζ, βεβαίως) εκκωφαντικά – με εισπράξεις $25,2 εκατ., είναι η πιο επιτυχημένη βραζιλιάνικη ταινία μετά την πανδημία του COVID-19 (Φεβρουάριο 2020). Κι επιπλέον, βραβεύεται σε σημαντικές διοργανώσεις: Κάννες (όπου της απέδωσαν 10λεπτο χειροκρότημα και η πρωταγωνίστριά του απέσπασε το βραβείο Α' Γυναικείου Ρόλου), Χρυσές Σφαίρες, Critics' Choice Movie Award, BAFTA και, πρόσφατα, Oscars, όπου απέσπασε το βραβείο Καλύτερης Διεθνούς Ταινίας.

    

"Το σκοτάδι δεν μπορεί να διώξει το σκοτάδι: μόνο το φως μπορεί να το κάνει αυτό" έλεγε ο Martin Luther King, Jr και τα λόγια του συνοψίζουν το υπόρρητο πνεύμα της ταινίας όπου οι οικογενειακές φωτογραφίες, ασπρόμαυρες και έγχρωμες, είναι ο άτυπος πρωταγωνιστής – δημιουργούν την αίσθηση που έχει η ατμόσφαιρα λίγο πριν πέσει η βροχή καθώς αποτυπώνουν, παρά το περιρρέον σκοτάδι, μια ζωή  με φως και πρόοδο: το χαμόγελο της Eunice και το γέλιο των παιδιών της· η συντροφικότητα του ζευγαριού, τα βιβλία,  οι φίλοι, οι συζητήσεις, η ανταλλαγή ιδεών και σκέψεων.  

Η θαυμάσια μουσική επένδυση της ταινίας (Caetano Veloso, Tom Zé, Gal Costa, Roberto Carlos, Cesaria Evora, Serge Gainsbourg & Jane Birkin, κ.ά.) η δια-φιλμική αναφορά στο Blow up του Antonioni και τα αποσπάσματα βίντεο Δελτίων Ειδήσεων συμπληρώνουν μια συναρπαστική και πλούσια σε λεπτομέρειες απεικόνιση εκείνης της ιστορικής περιόδου που μας υπενθυμίζει αφενός τις πραγματικές διαστάσεις ενός απολυταρχικού καθεστώτος, σαν κι αυτά που ευδοκιμούν ακόμη και σήμερα ανά την υφήλιο· κι αφετέρου την ανθρώπινη επιμονή ενάντια στην αδικία. 

Να την δείτε.

Σημειώσεις: Η πρώτη φωτογραφία είναι στιγμιότυπο της ταινίας – η στιγμή που η Eunice και μία από τις κόρες της, η έφηβη Ελιάνα, μεταφέρονται στην Ασφάλεια. Η κοπέλα θα αφεθεί ελεύθερη μετά από 24 ώρες ενώ η Eunice θα κρατηθεί 5 ημέρες σε κελί καθώς οι αξιωματικοί προσπαθούν να την αναγκάσουν να ενοχοποιήσει φίλους και γνωστούς. Στην δεύτερη φωτογραφία είναι η πραγματική οικογένεια Paiva, πριν την σύλληψη κι εξαφάνιση του Rubens.