Σελίδες στον άνεμο

΄Ενα βιβλιο-βιβλίο για εφήβους είναι το "Ιπτάμενες σελίδες" του Βασίλη Παπαθεοδώρου (Καστανιώτης, 2011). Το διάβασα μία από τις πολύ ζεστές μέρες του καλοκαιριού, όταν η κάθε κίνηση ήταν τόσο αργόσυρτη όσο και το βήμα του σαλιγκαριού. 

Ο Ότο παίρνει δώρο από τους γονείς του ένα βιβλίο. Νευριασμένος που δεν του δώρισαν κάποιο από τα λατρεμένα του ηλεκτρονικά παιχνίδια και  προκειμένου να απαλλαγεί από την υποχρέωση να το διαβάσει το σκίζει με μανία και το πετά έξω από το παράθυρο του δωματίου του. Το βιβλίο γίνεται σελίδες στον άνεμο  που καταλήγουν σε παιδιά και μεγάλους.  Στην Μπιάνκα ή Λευκή, που εργάζεται στον πάγκο του μικροπωλητή θείου της ο οποίος την εκμεταλλεύεται και την κακοποιεί. Στον Έρνστ, τον υποδειγματικό μαθητή. Στον Άμος, το παιδί των φαναριών που το αφεντικό του τού παίρνει όλα τα χρήματα που βγάζει κάθε μέρα. Στην Ρόζα που βρίσκεται εδώ και μήνες στο νοσοκομείο δίχως η κατάστασή της να καλυτερεύει. Στον αυταρχικό λοχαγό του Σώματος. Στον Σεμπάστιαν και στον Βλαντ, φρουρούς στα σύνορα μεταξύ  της Βόρειας και της Νότιας Πανδυσίας.
 
Είναι η πρώτη φορά που ο συγγραφέας εισάγει στις ιστορίες του το μεταφυσικό στοιχείο σε τέτοια έκταση, πράγμα που συμβάλλει κατά πολύ στην αγωνία για την έκβαση της ιστορίας - κατά ένα μαγικό τρόπο "...το κάθε φύλλο έφτανε στον κάθε αναγνώστη, στον κατάλληλο αναγνώστη, και θα του έδινε χαρά κι ελπίδα, παρέα και υγεία, νιάτα κι όνειρα. Αρκεί ο κάθε αναγνώστης να είχε ανοιχτά τα μάτια του, το μυαλό και την καρδιά του για να δεχτεί αυτά που θα του έδινε το βιβλίο."  Καθώς τα παιδιά έχουν μάτια, μυαλό και καρδιά ανοιχτά, θα αφεθούν στις σκόρπιες αυτές σελίδες και θα ανακαλύψουν την αλήθεια πράττοντας αναλόγως: δημιουργούν μια πολύχρωμη κι ανθρώπινη πραγματικότητα, πιο ζωντανή από την μίζερη καθημερινότητα της φανταστικής Πανδυσίας, Βόρειας και  Νότιας, όπου επικρατεί στρατιωτικό καθεστώς και οι σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων είναι ψυχρές. 

Μεταξύ μας, δεν νομίζω ότι χρειάζεται ιδιαίτερη μαγεία για μια τέτοια αλλαγή και φυσικά μπορεί να συμβεί κι εκτός των σελίδων ενός εφηβικού μυθιστορήματος. Χρόνια πριν, κάθε φορά που βρισκόμουν σε μια δύσκολη κατάσταση κατέφευγα στα  βιβλία. Λόγω έλλειψης της σχετικής συγκέντρωσης, όμως, κατέληγα στον εξής συνοπτικό τρόπο ανάγνωσης - έπιανα όποιο βρίσκονταν πιο κοντά μου, το άνοιγα σε μια τυχαία σελίδα κι έκανα αυτό που έλεγε. Η κουζίνα ήταν το μέρος που βρισκόμουν τις περισσότερες ώρες της ημέρας κι αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να μαγειρεύω "εντρυφώντας" στο έργο του Μ.Β.Μονταλμπάν ή απαγγέλλοντας Απολλιναίρ προσπαθώντας να κρατήσω τους χρόνους και την σωστή υφή ενός "πειραγμένου" ριζότο. Ασχέτως του αποτελέσματος του γεύματος, η διάθεσή μου άλλαζε αισθητά χάρη στις σελίδες των βιβλίων, έστω και μ' αυτόν τον ανόητο, παιδαριώδη τρόπο.

Το "το μεγάλο ταξίδι της κινέζικης πάπιας" παραμένει το αγαπημένο μου  από τα προηγούμενα εννέα  μυθιστορήματα του συγγραφέα, ωστόσο, και τούτο  είναι ένα βιβλίο με γρήγορο ρυθμό που προκαλεί την περιέργεια και δίνει τροφή στην αναγνωστική όρεξη. Πιο σημαντικό όμως είναι το γεγονός πως  ο Βασίλης Παπαθεοδώρου  προτρέψει με επιδέξιο τρόπο τους έφηβους αναγνώστες να καταπολεμήσουν τον φόβο και τον ρατσισμό και να επιδιώξουν την ισότητα, την αλήθεια και την αλληλεγγύη - οι νεαροί αναγνώστες θα εκτιμήσουν ιδιαίτερα το "περιτύλιγμα" της περιπέτειας και της ανατροπής.



UpDate: Παρέλειψα να σημειώσω πως το βιβλίο έχει αποσπάσει τον Έπαινο του Κυπριακού Συνδέσμου Παιδικού και Νεανικού Βιβλίου.




Σημειώσεις: Η εικόνα είναι από την εικονογράφηση του (εξαιρετικού) Πέτρου Μπουλούμπαση η οποία ήταν στο πνεύμα της ζοφερής πραγματικότητας της Βόρειας και Νότιας Πανδυσίας, αν και θα την προτιμούσα με κάτι περισσότερο από το πολύ σκούρο ασπρόμαυρο που κυριαρχεί.