Η Ναντίν

και οι άλλοι

"Ως συγγραφέας που ήθελε να καταγράψει την πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα της πατρίδας μου, με ενδιέφερε από την αρχή το θέμα των οικογενειών όσων πάλευαν για μια ελεύθερη Νότια Αφρική. Διότι αν είσαι αληθινός επαναστάτης, παρά την αγάπη που νιώθεις για την οικογένειά σου, τη βάζεις τελικά σε δεύτερη μοίρα. Και εντάξει, είσαι ο πατέρας, παίρνεις τα ρίσκα σου, μπαίνεις στη φυλακή, αφήνεις πίσω σου τη μητέρα των παιδιών σου. Τι γίνεται όμως αν είναι και η μητέρα ακτιβίστρια, και μπαίνει κι αυτή στη φυλακή; Τότε τα παιδιά είτε διασκορπίζονται, είτε επαφίενται στη φροντίδα του μεγαλύτερου παιδιού. 

      Έβλεπα αυτή την κατάσταση συνεχώς γύρω μου, σε οικογένειες που γνώριζα, και περίμενα ότι κάποιος αγωνιστής συγγραφέας θα έγραφε για όλα αυτά. Κανείς δεν το έκανε. Τότε σκέφτηκα: 'Μπορεί να μη βρίσκομαι στην πρώτη γραμμή, μπορεί να μην πήγα φυλακή ή εξορία, όμως θα το ρισκάρω και θα γράψω γι' αυτά εγώ η ίδια.' Και το έκανα.

      Πάντα έγραφα αυτό που ήθελα. Γι' αυτό και από το 1976 είχα συνεχώς προβλήματα  με την λογοκρισία που απαγόρευε για μεγάλο ή μικρότερο χρονικό διάστημα ορισμένα βιβλία μου. Αυτό όμως δεν με σταματούσε. Ήξερα, για παράδειγμα, ότι θα απαγόρευαν την κυκλοφορία του βιβλίου μου Η κόρη του Μπέρτζερ, αφού είχα εντάξει στην ιστορία ορισμένα απαγορευμένα  από το καθεστώς έγγραφα, όπως κάποιες προκηρύξεις που είχα βρει στον δρόμο. Όμως δεν δέχτηκα να αλλάξω ούτε αράδα από αυτό που είχα στο νου μου."

Το απόσπασμα είναι από την αφήγηση της Νοτιοαφρικανής συγγραφέως Nadine Gordimer και βρίσκεται στον πρώτο τόμο του "Οι Κεραίες της εποχής μου" (Καστανιώτης, 2012) όπου ο Ανταίος Χρυσοστομίδης, με την ιδιότητα του συγγραφέα πλέον, καταγράφει σκέψεις και λεπτές αποχρώσεις της καθημερινότητας και της ανθρώπινης υπόστασης των καλεσμένων της ομότιτλης τηλεοπτικής εκπομπής που δεν μπορεί εκ των πραγμάτων να καταγράψει μια κάμερα. Μία σκηνή, ωστόσο, που κατέγραψε ήταν όταν ο δημοσιογράφος Χρυσοστομίδης εκθέτει στην εξαιρετικά καίρια συγγραφέα την άποψή του για ένα από τα βιβλία της.  Όταν την είχα δει στην οθόνη, θυμάμαι, πως είχα σοκαριστεί ελαφρώς με το πόσο γρήγορα κι αυταρχικά είχε απαντήσει η Γκόρντιμερ. Δεν θα την μεταφέρω εδώ μιας και είναι μέρος της μακράς κουβέντας που είχε η νομπελίστα συγγραφέας με τον Χρυσοστομίδη και αν την αποκόψω από το υπόλοιπο κείμενο θα χάσει την δύναμή της. Η σκέψη όμως του συγγραφέα δεν αλλάζει:

"Όσο γινόταν το μοντάζ της ταινίας, ο Απόστολος Καρακάσης, ο σκηνοθέτης, ήταν προβληματισμένος: μήπως έπρεπε να βγάλει τη σκηνή; Όχι, του είπα, να μείνει η σκηνή. Διότι τελικά αυτή είναι η Γκόρντιμερ: μαχητική, απόλυτη, πεισματάρα. Πως αλλιώς θα πήγαινε στα δικαστήρια να παλεύει για τον Μαντέλα και τους άλλους, πώς αλλιώς θα τα έβγαζε πέρα με τους γραφειοκράτες της λογοκρισίας, πώς αλλιώς θα συνέχιζε σήμερα να μαζεύει χρήματα  για τα θύματα του AIDS, και πώς θα θα εξακολουθούσε να μένει μόνη με μια συνομίληκή της υπηρέτρια;"