Στιγμιότυπα

...του σώματος  μπορούν να θεωρηθούν τα 36 διηγήματα της Έλενας Πέγκα που βρίσκονται συγκεντρωμένα σ' ένα βιβλίο με τον τίτλο "Σφιχτές ζώνες και άλλα δέρματα"  (Άγρα, 2011).

 
Μπαρόκ. Βρίσκεσαι στο Τορίνο. Τριγυρνάς με το ποδήλατο μέσα στην πόλη, κοιτάζεις κήπους πίσω από καγκελόπορτες.Θυμάσαι; Το Τορίνο είναι μπαρόκ πόλη. Βλέπεις παντού παλιά κτίρια, αρμονικά, σαν κοσμήματα, σαν δαντέλα. Εικόνες σαν μέσα από παλιές κιτρινισμένες καρτ-ποστάλ.
   Μπαρόκο στα πορτογαλέζικα σημαίνει ακανόνιστου σχήματος μαργαριτάρι, όχι σφαιρικό. Στην Φιλοσοφία, Μπαρόκο σημαίνει απατηλός συλλογισμός. Χρησιμοποιείς καμπύλες και τολμηρούς απροσδόκητους συνδυασμούς αντιθέτων, με στόχο μια αίσθηση αρμονίας.
    Με το ποδήλατο κάνεις βόλτες γύρω γύρω. Σταματάς, κοιτάς, συνεχίζεις. Γυρίζεις γύρω γύρω αργά πολύ αργά σε ένα φλας μπακ μέσα.  Η ταινία έχει κιτρινίσει. Όλα έχουν παλιώσει. Ένα ποτήρι άδειο. Δύο. Δύο άνθρωποι τώρα τώρα συναντήθηκαν, δαγκώνουν το ένας τα χείλη του άλλου, φιλιούνται τώρα τώρα. Σταματάς, κοιτάς. Ένα ηλιοβασίλεμα, ένα ωραίο ηλιοβασίλεμα σε ένα κίτρινο ποτάμι. Βάρκες στο κίτρινο ποτάμι, γλιστρούν ήσυχα, αργά πολύ αργά σε ένα φλασ μπακ μέσα. Η ταινία έχει κιτρινίσει. Όλα έχουν παλιώσει. Δες τί πολλά φορέματα. Φόρεσέ τα όλα, φόρεσέ τα.  Το ένα πάνω στο άλλο. Ανέβα έτσι πάνω στο ποδήλατο. Συνέχισε. Δεν μπορείς να σταματήσεις. Φόρεσε τη ζώνη. Σφίξ' τη γύρω από τα φορέματα. Κάνε ποδήλατο γύρω από σένα, από τα φορέματα, γύρω από τη ζώνη. Σφίξ' τη. Κοίτα το ποτάμι. Σφίγγει την πόλη. Συνέχισε. Δεν μπορείς να σταματήσεις.

Η Έλενα Πέγκα είναι περισσότερο γνωστή ως θεατρική συγγραφέας και σκηνοθέτης γι' αυτό ξαφνιάστηκα που είδα το όνομά της στο εξώφυλλο. Ωστόσο, αυτή η συλλογή διηγημάτων είναι η τρίτη της εμφάνιση στο λογοτεχνικό "σανίδι".  Η γλώσσα της γι' αυτό είναι πυκνή και κατά έναν τρόπο οριοθετημένη, ίσως από τον χρόνο που σε ένα θεατρικό έργο είναι δεδομένος - στο κείμενο ο λόγος είναι κοφτός και  κυλά γρήγορα από το ένα καρέ στο άλλο, από τον ένα τόπο στον άλλο - από τη Νέα Υόρκη, στο Λος Άντζελες, στο Μεξικό, στους άδειους δρόμους του Βόρειου Λονδίνου, στη γειτονιά της Βαστίλης και στο κέντρο της Αθήνας, στο Βελιγράδι, στο Βερντούνο (ένα χωριό στην Ιταλία), σ΄ένα καράβι στο Βόσπορο.

  

(....) Και έπειτα είναι και τόσες άλλες αποστάσεις. Διάδομοι εκατοντάδων ετών φωτός. Δρόμοι που διασχίζει μία πέτρα για να γίνει κυκλαδίτικο ειδώλιο, για να γίνει μια γυναίκατου Πικάσσο. Και να μείνει έτσι. Γλυπτό που εκπέμπει τις συναντήσεις που είχε άλλοτε, όταν ήταν πέτρα, και τις σχέσεις που είχε πριν γίνει γλυπτό.

Το ότι το ύφος της είναι έντονα θεατρικό δεν αφαιρεί από τα κείμενα τον ερωτισμό τους, τη μουσικότητα, την συνοχή του λόγου. Η συγγραφέας συλλαμβάνει ανθρώπινα σώματα  σε στιγμές κενού αλλά και πληρότητας, σε άγονους εσώτερους τόπους αλλά και σε συνθήκες υγρασίας. Εστιάζει στην απόσταση που έχουν από αυτό που ζουν, στις σκέψεις και τα συναισθήματα που προκαλούν. Στις συνεχείς στάσεις και απορίες που εκφράζουν για την ανθρώπινη ύπαρξη, τον χρόνο, την μνήμη. Για την διαχείριση της αποτυχίας, της καθημερινότητας και εκείνων των καταστάσεων που απλώς δεν βγάζουν νόημα.

 (...) Οι κερασιές στον κήπο του γείτονα έχουν χρόνια  να δώσουν καρπούς. Μπαίνουν τέσσερις άντρες με βέργες. Μπαίνουν στον κήπο του γείτονα τώρα, μαζί με τη βροχή. Ήρθαν να πειθαρχήσουν τα δέντρα με σκοπό να τα κόψουν αν δεν ανθίσουν. Βλέπω τους άντρες να χτυπούν τα δέντρα. Βλέπω τη βροχή να χτυπά τους άντρες. 

Διάβασα τα κείμενα αυτά με μια ανάσα γιατί τα περισσότερα είναι συνειρμικά και σύντομα. Μου άρεσαν διότι είναι, επίσης, αντισυμβατικά και αν μη τι άλλο,  δείχνουν ότι η ζωή είναι μια διαρκής κίνηση.

UpDate: Διαβάστε εδώ μια συνέντευξη/παρουσίαση της Έλενας Πέγκα από τον Πανδοχέα.

Σημείωση: Η εικόνα είναι από το εξώφυλλο του βιβλίου. Το πρώτο απόσπασμα  είναι το διήγημα "Τη ζώνη", το δεύτερο κείμενο είναι απόσπασμα του διηγήματος "Διάδρομοι" και το τρίτο από το διήγημα "Ροζ εφιαλτικό".